دیاگرام های فشار-حجم مخصوص و فشار-دما
دیاگرام های فشار-حجم مخصوص و فشار-دما
در این فیلم آموزشی دیاگرام فشار-حجم مخصوص معرفی می شود. این دیاگرام بسیار شبیه به دیاگرام دما-حجم مخصوص است که در ویدیوهای قبلی توضیح داده شد. تفاوت اصلی در نحوه تغییرات حجم مخصوص با دما یا فشار است؛ با افزایش دما حجم مخصوص افزایش در حالی که با افزایش فشار حجم مخصوص کاهش می یابد. پس، تغییرات حجم مخصوص با فشار، در یک دمای ثابت، روندی نزولی دارد که در دیاگرام دما-حجم مخصوص عکس این قضیه مشاهده می شود. در دامه نحوه دربرگیری فاز جامد در دیاگرام فشار-حجم مخصوص نیز توضیح داده می شود. این دیاگرام برای موادی که در حین انجماد منبسط یا منقبض می شوند، کمی متفاوت است. برروی خط سه گانه مشاهده می شود که هر سه فاز جامد، مایع و بخار در تعادل هستند. این خط در دیاگرام فشار-دما، به یک نقطه تبدیل می شود (چون دما و فشار برروی خط سه گانه ثابت است و فقط حجم مخصوص تغییر می کند) که به آن نقطه سه گانه می گویند. هر ماده مشخصات نقطه سه گانه منحصر به فرد خود را دارد که در جداول ترمودینامیکی (جدول A-1 از کتاب سنجل) مشخصات نقطه سه گانه مواد مختلف ذکر شده است. نکته جالب توجه این است که در فشارهای کمتر از فشار سه گانه، ماده نمی تواند به صورت مایع باشد.
نمودار فشار-دما که معروف به نمودار فاز نیز هست (چون فازهای مختلف با خط از یکدیگر جدا شده اند)، معرفی شده است. در این دیاگرام، نقطه بحرانی، نقطه سه گانه، خط ذوب، خط تبخیر و خط تصعید مشخص شده است. خط ذوب موادی که در حین انجماد منبسط می شوند با خط ذوب موادی که در حین انجماد منقبض می شوند کمی متفاوت است. در صورتی که بخواهیم تغییرات هر سه خاصیت دما، فشار و حجم مخصوص را ببینیم نیاز به شکل های سه بعدی هست که چندان پرکاربرد نیستند چون طبق اصل حالت دو خاصیت شدتی مستقل برای تعیین همه خواص یک ماده خالص کافی است.
منبع دیاگرام های فشار-حجم مخصوص و فشار-دما
(۸۳۵۶)
یک دیدگاه