فرآیندهای برگشت پذیر و برگشت ناپذیری

فرآیندهای برگشت پذیر و برگشت ناپذیری

هدف اصلی در این فیلم آموزشی، معرفی مفهوم برگشت ناپذیری و فرآیندهای برگشت پذیر است. فرآیند برگشت پذیر فرآیندی است که بتوان آن را معکوس کرد، به نحوی که هم سیستم و محیط به حالت اولیه خود بازگردند. در واقعیت هیچ فرآیندی برگشت پذیر نیست، گرچه معمولاً می توان سیستم را به حالت اولیه برگرداند، ولی این بازگشت به حالت اولیه همراه با تأثیرگذاری روی محیط است، یعنی محیط به حالت اولیه خود باز نمی گردد. عواملی وجود دارند که باعث برگشتناپذیری می شوند؛ مهمترین این عوامل اصطکاک است. اصطکاک هم فقط محدود به تماس سطوح جامد با یکدیگر نیست، در تماس سیال با سطح جامد یا حتی لایه های سیال با یکدیگر نیز اصطکاک ظاهر می شود و باعث برگشت ناپذیری. به همین دلیل عملاً در همه فرآیندها اصطکاک حضور دارد. عامل بعدی انبساط یا انقباض سریع یا بدون قید است. فرآیندی که در سیلندر پیستون هنگام عملکرد یک موتور رخ می دهد انبساط و انقباض سریع است که عامل برگشت ناپذیری است. برای این که انبساط یا انقباض به صورت برگشت پذیر، انجام شود، باید بینهایت آهسته انبساط یا انقباض رخ دهد که در عمل امکان پذیر نیست. عامل سوم انتقال گرما در اختلاف دمای معین است. برای انتقال گرما حتماً باید اختلاف دما وجود داشته باشد، هرچه اختلاف دما بیشتر میزان برگشت ناپذیری بیشتر. برای این که انتقال گرما به صورت برگشت پذیر رخ دهد، باید اختلاف دما بینهایت کوچک باشد که در اینصورت نیز انتقال گرما به شدت آهسته خواهد شد.

فرآیندی که طی آن برگشت ناپذیری درون مرزهای سیستم رخ ندهد، فرآیند برگشت پذیر داخلی است، فرآیندی که طی آن برگشت ناپذیری از خارج از مرزهای سیستم وارد سیستم نشود (که معمولاً عامل آن انتقال گرما است) برگشت پذیر خارجی و فرآیندی که هم برگشت پذیر داخلی و هم برگشت پذیر خارجی باشد، فرآیند برگشت پذیر کلی یا به اختصار فرآیند برگشت پذیر است.

لینک منبعفرآیندهای برگشت پذیر و برگشت ناپذیری

دانلود ویدئو

(۱۱۸۲۳)